Yavi Katliamı, 5 Kasım 1915 tarihinde Erzurum'un Yavi nahiyesinde meydana gelen, Ermeni çeteciler tarafından gerçekleştirilen ve çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan yaklaşık 2600 Türk ve Kürt sivilin hayatını kaybettiği olaydır. Bu katliam, I. Dünya Savaşı sırasında, Tehcir Kanunu'nun uygulanmaya başlamasıyla birlikte yaşanan trajik olaylardan biridir.
I. Dünya Savaşı döneminde Osmanlı İmparatorluğu, Doğu Cephesi'nde Rus İmparatorluğu ile savaşmaktaydı. Bu savaş sırasında, bazı Ermeni çeteleri Rus ordusu ile işbirliği yaparak Osmanlı ordusuna karşı sabotaj, isyan ve saldırı eylemlerinde bulunmuşlardır. Bu durum, Osmanlı hükümetinin 24 Nisan 1915 tarihinde Tehcir Kanunu'nu çıkarmasına ve Doğu Anadolu'daki Ermenilerin bir kısmının Suriye ve Lübnan bölgelerine zorunlu göçe tabi tutulmasına yol açmıştır.
Tehcir Kanunu'nun uygulanmasıyla birlikte, Yavi ve çevresindeki Müslüman köylerine saldıran Ermeni çeteleri, özellikle savunmasız olan kadın, çocuk ve yaşlıları hedef almıştır. 5 Kasım 1915 tarihinde, Yavi nahiyesinde toplanan sivil halk, Ermeni çetelerinin saldırısına uğramış ve çoğu yakılarak veya kılıçtan geçirilerek katledilmiştir.
Katliamın ayrıntıları, o dönemde bölgede görev yapan Osmanlı subaylarının raporları, hayatta kalan tanıkların ifadeleri ve çeşitli araştırmalarla ortaya konulmuştur. Bu kaynaklar, katliamın vahşetini ve sivillere yönelik acımasızlığı gözler önüne sermektedir.
Yavi Katliamı, bölgedeki demografik yapıyı önemli ölçüde etkilemiş ve Müslüman nüfusun azalmasına yol açmıştır. Katliam, Türk ve Ermeni toplumları arasındaki gerginliğin artmasına ve karşılıklı güvensizliğin derinleşmesine katkıda bulunmuştur.
Yavi Katliamı, Ermeni Kırımı İddiaları bağlamında da tartışılmaktadır. Türk tarafı, Yavi Katliamı'nı ve benzeri olayları, Ermeni isyanlarının ve çetecilik faaliyetlerinin bir sonucu olarak değerlendirmekte ve bu olayların Osmanlı İmparatorluğu'nun bekasını koruma çabalarıyla ilişkili olduğunu savunmaktadır. Ermeni tarafı ise, bu tür olayları, Ermeni Kırımı'nın bir parçası olarak görmekte ve Osmanlı hükümetinin planlı bir soykırım politikası uyguladığını iddia etmektedir.
Not: Bu makale, Yavi Katliamı hakkında genel bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Konuyla ilgili farklı görüşler ve yorumlar bulunmaktadır ve bu makale tüm detayları kapsamamaktadır. Daha kapsamlı bilgi için yukarıda belirtilen kaynaklara başvurulabilir.